Depresja młodzieńcza i jej obrazy

Czynniki wpływające na wystąpienie depresji młodzieńczej

Depresja jest chorobą, która może mieć bardzo wiele podłoży. Warto mieć świadomość jakie grupy czynników mogą wpływać na rozwój depresji. Środowisko w, którym dorasta młody człowiek jest istotne dla jego rozwoju zarówno emocjonalnego jak i intelektualnego. Niestabilne więzi rodzinne, niedostępni i niewrażliwi na potrzeby dziecka rodzice oraz zbyt kontrolujący,  mogą oddziaływać na niego negatywnie. Uzależnienie opiekuna, niski status społeczny lub ekonomiczny również są czynnikami ryzyka. Sytuacje takie jak trudności w kontaktach interpersonalnych, niepowodzenia w szkole, choroba, przemoc i konflikty w rodzinie mogą działać wyzywająco na wystąpienie depresji. Dodatkowo dojrzewanie to okres przemian fizycznych, które oddziałuje na konstruowanie obrazu JA. Brak akceptacji siebie oraz długotrwała dysregulacja hormonalna może mieć związek z występowaniem zaburzeń depresyjnych.

Obraz kliniczny 

Depresja młodzieńcza często przypomina tzw. depresję maskowaną oznacza to, że nie zawsze występuje obniżenie nastroju, które jest charakterystycznym objawem w zaburzeniach depresyjnych. Może być ukryta pod objawami zaburzeń rytmów biologicznych, objawów somatycznych oraz często występującej fobii szkolnej.

Bardzo ważną cechą w depresji młodzieńczej jest współchorobowość, która dotyczy około 40-70%młodzieży. Oznacza występowanie innych zaburzeń m.in lękowych, odżywiania, uzależnień oraz zachowań opozycyjno-buntowniczych.

Pierwszymi i na ogół nie zauważalnymi objawami są trudności w funkcjonowaniu szkolnym spowodowane nieumiejętnością skupienia i utrzymania uwagi. Niskie wyniki edukacyjne  oddziałują na obniżenie się u adolescenta poczucia własnej wartości, przekonania o nieskuteczności własnych działań oraz nieuchronności niepowodzenia. Charakterystyczne są liczne skargi somatyczne: bóle głowy, brzucha i uczucie napięcia w ciele. Występują również zaburzenia w rytmie okołodobowym. Przejawiają się częstym budzeniem w nocy, zwiększoną potrzeba snu, trudnościami ze wstawaniem rano oraz lepszym funkcjonowaniu w godzinach wieczornych. Młodzież doświadcza również wzmożonego lub obniżonego apetytu. 

Istotny w diagnozowaniu  jest lęk “wolnopłynący”, który charakteryzuje się  jest chronicznością i różnym stopniem nasilenia. Na jednym kontinuum znajdują się stany paniki, a na drugim uczucie podniecenia. Możliwe jest zaobserwowanie  pobudzenia lub spowolnienia psychoruchowe. U osób z depresją  młodzieńczej występuje podwyższony poziom lęku szczególnie przed przyszłością.

Emocje, które często odczuwają to drażliwość, wrogość, złość i znudzenie. Towarzyszą im wybuchy krzyku i płaczu oraz niezrozumiałego dla otoczenia rozdrażnienia. Na wystąpienie powyższych objawów może mieć wpływ niemożność odczuwania przyjemności ( anhedonia ) oraz utrata zainteresowań. Dodatkowo występuje również trudność w rozpoczynaniu działań oraz łatwe męczenie się. Osoby chore izolują się oraz zrywają relacje społeczne. W konsekwencji czują się samotne i niezrozumiane przez rówieśników, zamykają się w sobie, tkwiąc w chorobie. 

Najbardziej widocznymi objawami są zaburzenia zachowania, które są charakterystyczne dla depresji młodzieńczej. Jest to różnorodna grupa zachowań obejmująca niepodejmowanie aktywności wymaganych przez adolescentów  takich jak wypełnianie obowiązków szkolnych, domowych i społecznych. Z drugiej strony występują zachowania niezgodne z prawem, szczególnie zachowania ryzykowne oraz autodestrukcyjne. Zazwyczaj osoby dorosłe obserwując  powyższe symptomy sądzą, że wynikają z okresu rozwojowego i nie szukają specjalistycznej opieki dla swoich dzieci.

Leczenie 

Depresja młodzieńcza jest trudna w diagnozowaniu ponieważ nie spełnia kryteriów ICD-10. Złożona dynamika zaburzenia utrudnia leczenie farmakologiczne, które uzyskuje satysfakcjonujące wyniki tylko jako wsparcie doraźne. Dodatkowo utrzymuje się relatywnie długo. Najważniejszym etapem leczenia depresji młodzieńczej jest psychoterapia, szczególnie psychodynamiczna i rodzinna. Skupia się na określeniu i usunięciu niekorzystnych aspektów funkcjonowania jednostki, zaakceptowaniu nieusuwalnych przeszkód oraz udzielenie wsparcia. Szybka podjęta interwencja i podjęcie leczenia zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń w dorosłości oraz podniesie komfort życia z chorobą. Odpowiednia sieć wsparcia złożona z bliskich oraz profesjonalistów pomoże młodemu człowiekowi kroczyć ku dorosłości w zdrowiu i nadzieją na przyszłość.

Kontakt – telefony alarmowe rekomendowane przez gov

Telefon zaufania 536 080 154 czynny pon-pt od 13 do 15

Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 pon-niedz 12:00 – 2:00

Antydepresyjny telefon zaufania 22 482 88 01 

Bibliografia:

Bomba, J. (2016). Depresja młodzieńcza. I. Namysłowska (red.), Psychiatria dzieci i młodzieży

(299-311). Warszawa : Wydawnicotwo Lekarskie PZWL.

Radziwiłłowicz, W (2020). Zaburzenia emocjonalne( internalizacyjne). L.Cierpiałkowska,

I.Grzegorzewska, A. Borowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (409-451). Warszawa:

Wydawnictwo Naukowe PWN.